• 1

    1

  • 2

    2

  • 3

    3

  • 4

    4

  • 5

    5

  • 6

    6

  • 7

    7

  • 8

    8

  • 9

    9

  • 10

    10

  • 12

    12

  • 13

    13

ضوابط و روش هاي مديريت اجرايي پسماندهاي برقي و الكترونيكي

وزارت صنايع و معادن

سازمان حفاظت محيط زيست

 

شوراي عالي حفاظت محيط زيست در جلسه مورخ 7/6/1389 كميسيون امور زيربنايي، صنعت و محيط زيست بنا به پيشنهاد شماره 7730-1 مورخ 8/2/1389 سازمان حفاظت محيط زيست و به استناد ماده (11) قانون مديريت پسماندها- مصوب 1383- "ضوابط و روش هاي مديريت اجرايي پسماندهاي برقي و الكترونيكي" رابه شرح زير تصويب نمود:

«ضوابط و روش های اجرایی مدیریت پسماندهای برقی و الکترونیکی»

فصل اول- كليات

ماده 1- ضوابط و روش هاي مديريت مندرج در اين مصوبه به منظور دستيابي به اهداف زير مي باشد:

الف- حفاظت از محيط زيست و سلامت جامعه در برابر اثرات سوء ناشي از ايجاد پسماندهاي برقي و الكترونيكي.

ب- ايجاد رويه مناسب و ضابطه مند براي توليد، واردات، حمل و نقل، نگهداري، بازيافت و دفع پسماندهاي برقي و الكترونيكي.

ماده 2- در اين مصوبه واژه ها و اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي روند:

الف- سازمان: سازمان حفاظت محيط زيست

ب- قانون: قانون مديريت پسماندها- مصوب 1383.

ج- آيين نامه : آيين نامه اجرايي قانون مديريت پسماندها موضوع تصويب نامه شماره 28488/ت32561هـ مورخ 1/5/1384.

د- وزارت: وزارت صنايع و معادن.

هـ - زباله سوز: زباله سوزهاي با شرايط استاندارد زيست محيطي.

و- پسماند برقي و الكترونيكي : كليه لوازم، قطعات و تجهيزات غير قابل استفاده و يا از رده خارج شده اي كه در توليد برق و يا استفاده از برق كاربرد دارند.

ز- مديريت صحيح زيست محيطي: رعايت مراحل حصول اطمينان از مديريت پسماند به منظور حفاظت از سلامت انسان و محيط زيست در مقابل آثار زيانبار ناشي از پسماندها.

ح- واحد: كارخانه يا كارگاهي كه هر يك از فعاليتهاي اوراق سازي و بازيافت و يا هر دو در آن انجام  مي شود.

ط- كارگروه: كارگروه ملي مديريت پسماندها موضوع ماده (2) آيين نامه اجرايي.

ماده 3- وزارت موظف است با همكاري سازمان، تسهيلات و امكانات لازم براي ايجاد واحدهاي بازيافت پسماندهاي برقي و الكترونيكي را فراهم نمايد.

تبصره- وزارتخانه هاي نفت و نيرو موظفند با همكاري سازمان، تسهيلات و امكانات لازم براي ايجاد واحدهاي بازيافت پسماندهاي برقي و الكترونيكي مربوط به خود را فراهم نمايند. .

ماده 4- مديريت واحد موظف است نسبت به اجراي موارد زير اقدام نمايد:

الف- آموزش كاركنان از نظر شناخت مواد و تجهيزات مورد كاربرد،‌كنترل آلاينده ها و رويه هاي زيست محيطي.

ب- پايش محل بازيافت جهت اطمينان از عدم آلودگي،‌هر سه ماه يك بار.

فصل دوم- مديريت صحيح زيست محيطي پسماند در رايانه ها و دستگاه هاي داراي لامپ تصوير.

ماده 5- پيش از هر گونه عمليات پردازش نظير اوراق سازي و بازيافت، سلسله مراتب استفاده مجدد، ‌نوسازي و ارتقاي سامانه به شرح زير رعايت شود:

الف- استفاده مجدد: رايانه مستعمل مي تواند به وسيله فردي ديگر و بدون هيچ گونه تغييري استفاده شود.

ب- ارتقا يا نوسازي و استفاده مجدد: رايانه مستعمل مي تواند براي استفاده مجدد ارتقاء داده شود.

ج- استفاده مجدد از اجزاي اصلي: رايانه مستعمل كه ارتقاي كامل آن اقتصادي نيست، مي تواند براي بازيافت اجزاي الكترونيكي كه هنوز قابل استفاده است، اوراق شود.

ماده 6- در هنگام اوراق سازي فلزات آهني و غير آهني شامل فولاد، آلومينيم ، فلزات گرانبها و مس از تخته مدارهاي چاپي،‌ سيمها،‌كابلها، تراشه ها، اتصال دهنده ها و هسته هاي مغناطيسي مسي مخروط شيشه اي نمايشگرهاي لامپهاي اشعه كاتدي(CRT)، جدا شده و براي توليد مواد خام به كوره هاي ذوب فرستاده شوند.

ماده 7- شيشه هاي سربي لامپ هاي اشعه كاتدي پس از جدا نمودن پوشش فسفري خردشده و جهت بازيافت به كارخانه هاي سازنده لامپ هاي اشعه كاتدي براي مصرف در لامپهاي اشعه كاتدي جديد و يا بازيافت سرب به كوره هاي ذوب سرب فرستاده شوند.

تبصره 1- جداسازي پوشش فسفري روي شيشه هاي لامپهاي اشعه كاتدي بايد در محيط مرطوب انجام شود.

تبصره 2- استفاده از شيشه هاي سربي در مواد ساختماني، سمباده و ساخت موزاييك يا ساير سراميكها و نيز مخلوط نمودن ساير انواع شيشه كه فاقد سرب با اين نوع شيشه ها، ممنوع است. بازيافت و يا استفاده از شيشه هاي بدون سرب صفحات لامپهاي اشعه كاتدي در توليدات ساختماني بلامانع است.

ماده 8- ديودهاي ساطع كننده نور (LED) موجود در بعضي از تخته مدارهاي چاپي به دليل داشتن آرسنيد گاليم، بايد پيش از خرد كردن جداسازي شوند.

ماده 9- تفنگ الكتروني لامپهاي اشعه كاتدي حاوي اكسيد باريم بايد پيش از ورود لامپهاي اشعه كاتدي به فرآيند بازيافت جدا شود و به منظور ممانعت از واكنش باريم با آب، به دور از هر گونه تماس با آب يا هواي مرطوب به طور جداگانه جمع آوري و در انبارهاي زيرزميني نگهداري و مطابق با دستورالعمل مربوط مورد مديريت صحيح زيست محيطي واقع شوند.

ماده 10- فسفر جدا شده از لامپهاي اشعه كاتدي بايد بازيافت يا پس از تثبيت در مكان هاي دفن پسماندهاي ويژه مطابق دستورالعمل مربوط دفن شود.

ماده 11- نمايشگرهاي بلور- مايع(LCD) براي بازيافت شيشه به روش تخريب كاتاليزوري مواد بلور- مايع فرستاده شوند و يا در زباله سوزهاي مجهز به سامانه هاي تصفيه گازهاي خروجي سوزانده شوند.

تبصره - نمايشگرهاي با سطح بيشتر از (2 cm100) به دليل دارا بودن لامپهاي تخليه گازي حاوي جيوه، بايد جداگانه مديريت شده و در ابتدا بازيافت جيوه بر روي آنها انجام شود.

ماده 12- اكسيد باريم جدا شده از گيرنده تفنگ الكتروني لامپهاي اشعه كاتدي، بازيافت با در زباله سوزهاي مجهز به سامانه تصفيه گازهاي خروجي سوزانده شوند.

ماده 13- به منظور كنترل پسماندهاي ويژه مندرج در پيوست شماره (1) كه به مهر "دفتر هيئت دولت" تاييد شده است، بايد مطابق با دستورالعمل مربوط مديريت صحيح زيست محيطي در واحد اقدام شود.

ماده 14- اجزاي مندرج در پيوست شماره (2) كه به مهر "دفتر هيات دولت" تاييد شده است، بايد از رايانه جدا و مطابق با دستورالعمل مربوط، مديريت صحيح زيست محيطي در مورد آنها اعمال شود.

فصل سوم- مديريت صحيح زيست محيطي پسماند در لوحهاي فشرده اطلاعاتي

 ماده 15- لوح هاي فشرده پيش از پردازش نبايد شكسته و خرد شوند.

ماده 16- در فرآيند زدودن رنگ از بدنه لوحهاي فشرده ، بايد از ورود محلول هاي محتوي رنگ ها به محيط زيست جلوگيري و مورد مديريت صحيح زيست محيطي واقع شوند.

ماده 17- از ورود لاك الكل جدا شده از لوحهاي فشرده به محيط زيست پيش گيري شود.

ماده 18- در فرايند پردازش اين لوحها، از جداسازي كامل آلومينيم و ساير فلزها از پلي كربنات كه جز اصلي لوحهاي فشرده است، اطمينان حاصل شود.

ماده 19- پلي كربنات فاقد هر گونه آلودگي فلزي، براي استفاده مجدد به واحدهاي بازيافت انتقال داده شود.

فصل چهارم- مديريت صحيح زيست محيطي پسماند در گوشي هاي تلفن همراه

ماده 20- باتري ها و لوازم جانبي گوشي ها، پيش ازورود به مرحله بازيافت به روش دستي جداسازي شوند.

ماده 21- مواد غير قابل بازيافت جدا شده از هريك از گوشي ها و لوازم جانبي آنها، بايد متناسب با خصوصيات خود، به شيوه صحيح زيست محيطي امحا شوند.

ماده 22- استفاده از روشهاي حرارتي كه باعث انتشار فلزات در فضاي محيط كار مي شود، ممنوع است.

ماده 23- جداسازي فلزات آهني و غيرآهني و پلاستيك به طور كامل از يكديگر ضروري است.

فصل پنجم- مديريت صحيح زيست محيطي پسماند در سيستم هاي تبريد

ماده 24- گازهاي خنك كننده از كمپرسورها و مبدلهاي حرارتي به وسيله دستگاه، جدا و جمع آوري شوند و به مراكز مجاز بازيافت انتقال يابند.

ماده 25- فوم پلي پورتاني عايق يخچال، جداسازي و بازيافت شود.

تبصره- در صورت عدم امكان بازيافت صحيح، اين مواد جهت دفن به مكان هاي دفن پسماندهاي ويژه داده شود.

ماده 26- رله ها و سوييچ ها و ساير قطعات حاوي تركيبات جيوه جداسازي و بازيافت جيوه در آنها انجام شود.

ماده 27- باقيمانده اجزا نظير بدنه دستگاه،‌ كمپرسورها و مبدلهاي تخليه شده خرد و بازيافت شوند.

ماده 28- كليه اجزاي پلاستيكي،‌شيشه اي و فلزي، خرد شده و پس از جداسازي به مراكز مجاز بازيافت انتقال يابند.

ماده 29- كليه فلزات خرد شده، جداسازي و به واحد بازيافت انتقال داده شود.

فصل ششم- مديريت صحيح زيست محيطي پسماند در لامپهاي فلورسنت

ماده 30- پيش از ورود لامپهاي فلورسنت به واحد،‌از شكستن و انتشار محتويات آن از جمله جيوه به محيط زيست جلوگيري شود.

ماده 31- كليه لامپهاي فلورسنت هنگام انتقال به واحد بايد در ظروف با درپوش محكم قرار داده شوند.

ماده 32- ظروف حامل لامپهاي فلورسنت بايد مانع از شكستن لامپ ها در برابر ضربه گردند.

ماده 33- ظروف حامل لامپهاي فلورسنت بايد داراي برچسب خطرناك (حاوي جيوه) باشند.

ماده 34- در صورت شكستن لامپهاي محتوي جيوه، موارد زير رعايت شود:

الف- هنگام جمع آوري از ماسك و دستكشهايي از جنس لاستيك و يا نيتريل استفاده شود.

ب- خرده ها در كاغذهاي ضخيم و يا مقوا پيچيده و به كيسه هاي پلاستيكي با ضخامت (6-2) ميليمتر منتقل شوند.

ج- از شستشوي جيوه و اشياي آلوده به آن و ورود اين ماده به فاضلاب ممانعت شود.

ماده 35- هنگام وارد نمودن لامپها به دستگاه خردكن، تمهيدات لازم به منظور پيش گيري از انتشار جيوه به محيط به كار گرفته شود.

ماده 36- براي پيش گيري از آلوده شدن فضاي محيط واحد بايد مجهز به سيستم جمع آوري غبار براي جذب جيوه و تركيبات فسفره باشد.

ماده 37- براي جداسازي بخارات جيوه در حين انجام كليه مراحل بازيافت، وجود فيلتر كربن فعال يا نوع مشابه ضروري است.

ماده 38- فلزات ،شيشه، پلاستيك، جيوه و تركيبات فسفره به طور كامل از يكديگر جدا شده و مورد بازيافت واقع شوند.

ماده 39- در ساير لامپها نيز لازم است فرآيند خردكردن، جداسازي شيشه، پلاستيك، فلزات و ساير موادغير فلزي و احتمالا خطرناك از نظر زيست محيطي و هدايت آنها براي بازيافت با رعايت اين ضوابط صورت پذيرد.

فصل هفتم- مديريت صحيح زيست محيطي پسماند در باتريها

ماده 40- انواع باتري ها، پيش از انجام هر مرحله از عمليات بازيافت، ازدستگاه جدا شوند و مطابق دستورالعمل مربوط تحت مديريت صحيح زيست محيطي واقع شوند.

ماده 41- بعد از عمليات اوراق سازي كليه دستگاه ها، تفكيك و گروه بندي باتريهاي نيكل- كادميم (Ni-Cd) ، نيكل هيدريد فلزي(NiMeH)، ليتيمي، يون ليتيم و باتريهاي سربي- اسيدي انجام شود.

ماده 42- باتريها جدا از يكديگر نگهداري شوند و به منظور جلوگيري از تخليه الكتريكي، از انباشت آنها بر روي يكديگر جلوگيري شود. باتري هايي كه قابل استفاده مجدد نيستند، براي بازيافت فلزات مانند سرب، نيكل و ليتيم فرستاده شوند.

ماده 43- درباتري هاي ليتيم يوني، به دليل خورندگي هيدروكسيد ليتيم، از شكستن و باز شدن باتري، جلوگيري شود. باتريهاي ليتيمي پيش از عمليات خرد كردن، بايد از دستگاه جدا شود تا از واكنش ليتيم كه در صورت شكستن در مجاورت هوا يا رطوبت قرار مي گيرد، با اكسيژن و ايجاد آتش پيش گيري شود.

ماده 44- به منظور پيش گيري از انتشار فلزات بخصوص سرب در محيط كار از سامانه هاي تهويه هوا و فيلتر در فرايندهاي حرارتي بازيافت استفاده شود.

ماده 45- نگهداري باتريهاي خشك بايد بر اساس شرايط زير انجام شود:

الف- از بشكه هاي پلاستيكي يا فلزي سالم (200) ليتري قابل مهر و موم استفاده شود،

ب- برچسب گذاري مطابق با دستورالعمل مربوط انجام گردد،

ج- ظروف حامل بسته و مهر و موم باشند،

د- پسماندها از صدمات فيزيكي و تاثيرات آب وهوايي محفوظ نگهداشته شوند،

هـ - درانبار و هنگام حمل و نقل از پالت چوبي در زير ظروف حامل استفاده شود،

و- انبار بايد ايمن و با دسترسي كنترل شده باشد،

ز- كاركنان براي نگهداري و حمل و نقل آموزش يافته باشند،

ح- تنها كاركنان آموزش يافته به انبار دسترسي داشته باشند،

ط- نگهداري تنها به صورت موقت در ظرف زماني لازم براي گردآوري حجم كافي براي حمل به تاسيسات بازيافت با دفع انجام مي شود. بنابراين در انبار كردن مقادير بيش از (1000)كيلوگرم و در دوره زماني بيش از (180)روز،‌لازم است انبار به عنوان انبار نگهداري پسماند ويژه ثبت شود،

ي- محل تجمع، بازيافت و بسته بندي پسماندهاي باتريها مجهز به سكوهاي غيرقابل نفوذ در برابر اسيد باشد بطوريكه از نفوذ اسيد به خاك پيش گيري شود.

ماده 46- حمل و نقل باتري ها به تاسيسات بازيافت،‌تصفيه و دفع با رعايت موارد زير انجام شود:

الف- پسماندها به طور صحيح دسته بندي شوند،

ب- باتري ها بصورت قائم در ظروف پلاستيكي ضد نشت و يا كيسه هايي از جنس پلي اتيلن قرار داده شوند،

ج- باتري ها با لايه اي از ماده جاذب، مقوا و يا تخته چندلا از هم جدا شوند.

د- ظروف حامل، مي توانند بشكه هاي فلزي يا پلاستيكي باشند كه قابليت قرارگيري ايستاده و مهر و موم شدن را داشته باشند.

هـ - ظروف با تسمه هاي نايلوني به پالتها بسته شوند.

فصل هشتم نگهداري و حمل و نقل

ماده 47- پسماندهاي برقي و الكترونيكي پيش از اوراق سازي و يا پس از آن ، تا زمان انتقال به واحد بازيافت در انبارهايي با شرايط زير نگهداري شوند:

الف- محيط بسته و به دور از تاثير عوامل جوي و با كف نفوذناپذير،

ب- مجهز به سامانه هاي تهويه مناسب و در صورت لزوم با كنترل خروجي ها براي كنترل انتشار مواد خطرناك،

ج- داراي تابلوي هشدار،

د- داراي فضاي كافي براي پيش گيري از انباشت بي رويه پسماندها.

ماده 48- اجزاي مندرج در پيوست شماره(2) پيش از حمل و نقل جداسازي شوند.

ماده 49- در بسته بندي اجزا، بايد احتمال شكستگي و آزاد شدن مواد در محيط زيست به حداقل برسد و اين اجزا در ظروفي محكم كه خرده ها قادر به خروج از آنها نباشند، قرارداده شوند.

ماده 50- ظروف حامل قابليت حفاظت پسماندها را در برابر تابش خورشيد و ساير عوامل جوي داشته باشند.

ماده 51- حمل و نقل اين پسماندها بايد با رعايت آيين نامه اجرايي حمل و نقل جاده اي مواد خطرناك موضوع تصويب نامه شماره 44870/ت22029هـ مورخ 27/12/1380 انجام شود.

فصل نهم- ساير موارد

ماده 52- پس از اوراق سازي پسماند برقي و الكترونيكي ، كليه اجزاي پلاستيكي ،‌آهني و غير آهني از يكديگر جدا شوند و غير ناشي ازعمليات به وسيله سامانه جمع آوري غبار از محيط فرآيند خارج شود.

ماده 53- هنگام بازيافت دستگاههاي چاپ، كپي و ساير دستگاه هاي مجهز به كارتريج كه محتوي جوهر مي باشند، بايد جوهر دستگاه به شيوه مناسب جمع آوري شود.

ماده 54- تجهيزات حاوي و يا آلوده به بي فنيلهاي پلي كلره(PCB) از ساير اجزاي پسماندهاي برقي و الكترونيكي جداسازي شوند و به انبارهاي ويژه نگهداري پسماندهاي حاوي ويا آلوده به بي فنيل هاي پلي كلره انتقال شوند.

ماده 55- انواع روغنهاي روانكار وروغنهاي فرسوده پيش از انجام هر مرحله از عمليات بازيافت، از دستگاه تخليه و به واحدهاي بازيافت مربوط انتقال يابند.

ماده 56- سيستم تهويه مجهز به فيلتر براي خارج نمودن اكسيدها و غبار فلزي ناشي از فرآيندهاي خردكردن، ذوب فلزات و استخراج آنها و بازيافت سرباره بايد در واحد نصب شود.

ماده 57- واحد بايد برنامه خود را براي پايش و ارايه گزارش به سازمان در خصوص كنترل آلودگي و ساير موارد اضطراري نظير آتش سوزي به سازمان ارائه نمايد.

ماده 58- واحد موظف است برنامه كاري و نحوه اجراي مديريت صحيح زيست محيطي خود را به سازمان ارائه دهد.

تبصره- سازمان بايد از فعاليت واحدهاي فاقد برنامه كاري و واحدهايي كه دستورالعملهاي مديريت صحيح زيست محيطي را رعايت نمي كنند، ممانعت نمايد.

ماده 59- سازمان موظف است به صورت دوره اي واحد را به منظور تطابق با مجوزهاي صادره، برنامه كاري و رعايت دستورالعملهاي مديريت صحيح زيست محيطي مورد بازرسي و پايش قرار دهد.

ماده 60- عمليات پردازشي بايد در محيطي بسته، با كف نفوذناپذير و مجهز به سامانه تصفيه گاز براي كنترل انتشار مواد خطرناك صورت پذيرد.

ماده 61- در صورت ايجاد هر گونه آلودگي زيست محيطي ناشي از پسماندهاي برقي و الكترونيكي بيش از حد مجاز نسبت به استانداردهاي ملي، واحد مربوط ملزم به رفع آلودگي كامل آن مي باشد.

ماده 62- اجراي مفاد اين مصوبه براي كليه فعاليتهاي توليد،‌اوراق، جمع آوري، دريافت، ذخيره، حمل،‌دفع ويا مديرت پسماندهاي برقي و الكترونيكي الزامي است.

ماده 63- وزارتخانه هاي موضوع ماده (11) قانون، ضمن نظارت بر حسن اجراي اين مصوبه در دستگاههاي متبوع خود گزارش مربوط را به طور سالانه به سازمان ارايه دهند.

 

محمدرضا رحيمي

 معاون اول رييس جمهور

 

پيوست شماره 1

مواد موجود در پسماندهاي ويژه رايانه ها و لوازم جانبي آنها

آنتيموان: در صفحه يا مخروط شيشه اي نمايشگرهاي CRT موجود است،

اكسيد باريم: در صفحه گيرنده لوله پرتاب الكترون در نمايشگرهاي CRT موجود است.مقداري از آن در سطح داخلي صفحه يا مخروط شيشه اي جمع مي شود.

بريليم: مقداري كمي از اين عنصر به شكل آلياژ مس- بريليم(معمولا 98% مس و 2% بريليم) در تخته مدار مادر، در محل اتصال به بورد جانبي موجود است،

كادميم: مقادير كمي از اين عنصر در صفحات اتصال و سوييچ ها و مقادير بسيار كمتري در روكش سيم هاي PVC موجود است. رايانه هاي قابل حمل معمولا داراي باتريهاي قابل شارژ نيكل -كادميم هستند،

كلر و يا بروم:مواد ضد حريق هالوژنه آلي و معدني (مانند كلريد آنتيموان) ممكن است در پلاستيك تخته مدارهاي چاپي و كيس ها و نيز روكش سيمهاي از جنس PVC موجود باشند،

سرب: مقادير قابل ملاحظه اي سرب در CRT موجود است (در مدلهاي قديمي 2-3 کیلوگرم و در مدلهاي جديد 1 کیلوگرم). مقادير كمتري از اين عنصر در تخته مدارهاي چاپي CPU، چاپگر و ساير وسايل جانبي رايانه ها به صورت لحيم به كار رفته است. در باتري سربي اسيدي كه در بعضي از رايانه هاي قابل حمل به كار رفته نيز اين عنصر وجود دارد.

ليتيم: باتريهاي كوچك روي تخته مدار مادر حاوي اين فلز هستند.

جيوه: در صفحات نمايشگرهاي مسطح مقادير كمي از اين ماده وجود دارد.

فسفر: بخش داخلي CRT بوسيله يك پوشش از فسفر و سولفيد روي يا ديگر فلزات كمياب پوشيده مي شود.سولفيد كادميم نيز در انواع قديمي تر به كار رفته است.

بلورهاي مايع: اين مواد در مقادير كم درنمايشگرهاي LCD موجود است.

آرسنيك: در مقادير كم به صورت ارسنيد گاليم درديودها يا لامپهاي دوقطبي ديودهاي ساطع كننده نور وجود دارد.

الكتروليتهاي مايع: در مقادير كم در خازنها و پودر تونر چاپگرها موجود است.

 پيوست شماره 2

اجزاي زير بايد از يارانه هاي مستعمل جدا و مديريت شوند:

الف- اجزاي حاوي جيوه نظير لامپها و سوييچها،

ب- باتريها،‌

ج- تخته مدارهاي چاپي(در صورتي كه سطح تخته بيش از 2 cm10باشد)،

د- كارتريجهاي تونر، تونرهاي مايع، خميري و رنگي،

ه- پلاستيكهاي حاوي مواد ضد حريق برميناته،

و- لامپهاي لوله اي كاتدي،

ز- نمايشگر بلور- مايع(LCD) (همراه با جعبه) با سطح بيشتر از 2 cm100با لامپ تخليه گازي،

ح- كابل برق خارجي،

ط- خازنهاي حاوي PCB،(در صورت وجود در وسايل جانبي رايانه)،

ي- خازنهاي الكتروليتي (با ارتفاع يا قطر بيش از mm 25 يا با حجمي نسبتا مشابه). ماده 60 عمليات پردازشي بايد در محيطي بسته، با كف نفوذناپذير و مجهز به سامانه تصفيه گاز براي كنترل انتشار مواد خطرناك صورت پذيرد.