مراحل ایجاد یک واحد صنعتی :

احداث کارخانجات و کارگاههای جدید و توسعه و تغییر محل و یاتغییر خط تولید کارخانجات و کارگاه های موجود مستلزم رعایت ضوابط .و معیارهای سازمان حفاظت محیط زیست میباشد . همچنین سازمان های صنایع – معادن و جهادکشاورزی باید در هنگام صدور جواز تاسیس رونوشتی از آن را به سازمان محیط زیست ارسال دارند[1] .

 1- ایجاد یک واحد صنعتی در دو مرحله صدور جواز تاسیس و صدور پروانه بهره برداری تحت نظارت سازمان محیط زیست انجام می شود[2] .

2- درصورتی که واحد صنعتی در لیست واحدهای مشمول ارزیابی زیست محیطی قرار گیرد قبل از انجام هرگونه عملیات اجرایی موظف است نسبت به ارائه گزارشات ارزیابی زیست محیطی و اخذ تاییدیه سازمان محیط زیست اقدام نماید.

صدور مجوز استقرارواحداث واحدهاي صنعتي :

 در این مرحله دارندگان جواز تاسیس مکلفند محل استقرار واحدهای صنعتی و یا تولید خود را طبق ضوابط استقرار مصوب شده سازمان محیط زیست  تعیین نمایند . پس از ارائه جواز تاسیس صادر شده از سازمان صنایع و معادن یا دیگر مراجع ذیربط توسط متقاضی ، سازمان حفاظت محیط زیست، محل استقرار واحد صنعتی و نحوه بهره برداری از صنعتی که در آینده ایجاد خواهد گردید ، مورد بررسی قرار داده و چنانچه ضوابط زیست محیطی مصوب شورایعالی حفاظت محیط زیست را رعایت نموده باشد مجوزی با اعتبار یکساله صادر میکند در این مجوز شروطی از قبیل ایجاد فضای سبز به ميزان 25 درصد از كل مساحت زمين* و ایجاد تمهیدات لازم در جهت رسیدن به  استاندارد های زیست محیطی درخصوص کلیه آلاینده های مختلف آب و هوا خاک ، صوت و…  رعایت ضوابط ، استانداردها و مقررات زیست محیطی در زمان بهره برداری  می باشد نیز قید  می گردد .

صدور پروانه بهره برداری موکول به انجام موارد مندرج در مجوزاستقرارصادر شده از سوی اداره محیط زیست و رعایت کلیه ضوابط و معیارهای زیست محیطی میباشد.

1-       بازدید کارشناسی و ارائه گزارش مربوطه

2-       ارائه جواز تاسیس مربوطه

3-       تکمیل پرسشنامه زیست محیطی توسط متقاضی

4-    ارائه تعهد نامه محضری از سوی اشخاص حقیقی ویا ارائه متن تعهد نامه در برگ های شرکت همراه با امضائ مدیر عامل ومهر شرکت درخصوص اشخاص حقوقی.

5-       آگهی تاسیس شرکت در روزنامه های کثیرالانتشار (اشخاص حقوقی )

6-       ارائه سند مالکیت یا قولنامه معتبر.

7-       واریز تعرفه حق الزحمه کارشناسی براساس ضوابط استقرار به حساب خزانه دولت

8-    در مورد واحدهای مندرج در کد الف دفترچه ضابطه متقاضی میبایست نسبت به ارائه پایان کار شهرداری برای واحدهای مستقر در حوزه شهری و ارائه مدارک معتبراز دوایر ذیصلاح مبنی بر صنعتی یا  تجاری بودن محل اقدام نماید.

مدارک مورد نیاز جهت صدور مجوز استقرار واحد :

•           در صورتی که واحد در داخل شهرک های صنعتی مستقر باشد در زمان احداث تطبیق با نقشه های مصوب شهرک صورت گرفته و ضمن در نظر گرفتن نظرات کارشناسی نسبت به صدور مجوز استقرار اقدام می گرددودر این مرحله نیاز به بازدید نمی باشد.

•           بهره برداری از واحدهای صنعتی مذکور نیز منوط به ایجاد فضای سبز و رعایت دیگر موارد ابلاغی  می باشد . در این رابطه اگر چه اقدامات رفع آلودگی فاضلاب با  مسئولیت شرکت شهرک ها و یا مجتمع می باشد اما در مواردی که پساب تولیدی واحداز طریق سیستم فاضلاب عمومی قابل کنترل نباشد واحد صنعتی موظف به ایجاد سیستم تصفیه می باشد (تبصره ماده 7 آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب)

در طی احداث واحدصنعتی سازمان حفاظت محیط زیست بر اجرا شدن ضوابط زیست محیطی از سوی متقاضی نظارت داشته در صورت وجود هر گونه تخلفی می تواند نسبت به جلوگیری  از ادامه فعالیتهای واحد اقدام نماید .

چنانچه پس از احداث استانداردهای ضوابط زیست محیطی توسط متقاضی رعایت گردیده باشد صدور پروانه بهره برداری امکان پذیر می باشد .

 صدور پروانه بهره برداری:

هنگاميکه کلیه عملیات ساختمانی واحد صنعتی به اتمام رسید و خط آزمایشی تولید واحد فعال گردید، سازمان ذیربط (صنایع – معادن و…) در زمینه صدور پروانه بهره برداری از سازمان محیط زیست استعلام می نماید .

چنانچه در طی بازدید کارشناسی مشخص گردد که واحد مذکور ضوابط و استانداردهای زیست محیطی را رعایت ننموده است از صدور پروانه بهره برداری واحد صنعتی جلوگیری به عمل خواهد آمد .

مدارک مورد نیاز در مرحلۀ بهره برداری

طرح ریزی واحد های صنعتی چیست ؟

طرح ریزی واحدهای صنعتی عبارت است از برنا مه ریزی،طرح،بهبود وپیاده سازی سیستم های استقرار و حمل و نقل موادی به نحوی که حداکثر کارایی حاصل شود.

منظور از طرح استقرار چیدمان منسجم و هماهنگ تجهیزات و ماشین آلات در یک واحد تولیدی است و منظور از سیستم های حمل و نقل ، طراحی سیستمی است که بتواند با کمترین هزینه جریان مواد را در واحد تولیدی برقرار سازد و طراحی هر دو مورد ذکر شده باید به گونه ای باشد که حداکثر بهره برداری از ترکیب نیروی کار، مواد ، تجهیزات و ماشین آلات حاصل گردد.

::  انواع مسائل طراحی کارخانه ( موارد کاربرد طرح ریزی )

1-      تغییر طرح محصول

2-      اضافه کردن و تولید محصول جدید

3-      بزرگتر کردن یا کوچکتر کردن دپارتمانها

4-      تغییر مکان یک بخش

5-      افزودن یک بخش جدید

6-      جایگزینی و تعویض دستگاههای قدیمی

7-      تغییر در روش تولید

8-      کاهش هزینه

9-      طراحی و احداث یک کارخانه جدید

::  مراحل طراحی استقرار :

 طراحی محصول

طراحی محصول باید به این سوال پاسخ دهد که چه محصولی می خواهیم تولید کنیم؟

محصول

محصول خروجی یک سیستم است که می تواند به صورت کالا یا خدمات باشد.

هر محصول (کالا یا خدمت) دارای یک سری ویژگیها است که این ویژگیها شامل ویژگیهای عمومی و فنی است. اصولاً مشخصه های عمومی به مشخصه هایی گفته می شود که برای مصرف کننده اهمیت دارد و مشخصه های فنی برای مشتری اهمیت چندانی ندارد اما برای تولید کننده اهمیت زیادی دارد.

طراحی ظرفیت

میزان خروجی یک سیستم را ظرفیت ( تولید) آن سیستم می نامند.

ظرفیت واقعی : میزانی است که ما طراحی کرده ایم و آن را تعریف نموده ایم.

ظرفیت اسمی : میزانی است که در واقعیت و درعمل از سیستم گرفته می شود.

طراحی فرآیند

فرآیند: مکانیزم تبدیل ورودی ها به خروجی ها است.

در این مرحله باید به مشخص کنیم که چگونه می خواهیم تولید کنیم ؟

فرآیندها خود از نظر نوع خروجی ، مشخصات عملیات، نوع استقرارو نوع منابع و غیره به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند.

انتخاب و محاسبه ماشین آلات مورد نیاز

بعد از طراحی فرآیند نوبت مشخص کردن نوع و تعداد ماشین آلات مورد نیاز برای تولید است. انتخاب ماشیت آلا نیز بر اساس معیارهایی صورت می گیرد که برخی از آنها عبارتند از: عمومی یا تخصصی بودن ماشین، یک منظوره یا چند منظوره بودن ماشین، میزان سرمایه گذاری، هزینه تعمیرات و نگهداری، تجهیزات جانبی و مواردی از این قبیل.

می توانیم واحدهای تولیدی را به چهار گروه بر اساس تعداد ماشین- تنوع تولید تقسیم بندی کنیم :

1-      یک نوع ماشین– یک نوع محصول

2-      چند نوع ماشین– یک نوع محصول

3-      یک نوع ماشین– چند نوع محصول

4-      چند نوع ماشین– چند نوع محصول

 نیروی انسانی مورد نیاز

با توجه به اینکه اپراتور خود بعنوان یک ماشین عمل می کند و یا همراه یک ماشین کار می کند می توان نیروی انسانی مورد نیاز را تعیین کرد.

  محاسبه فضای مورد نیاز برای ماشین آلات

با استفاده از « روش تولید» این کار را انجام می دهیم

فضای لازم ماشین، فضای حرکت ماشین، ،فضای عملیاتی و فضای تعمیراتی ماشین را محاسبه نموده و حاصل جمع این اعداد فضای مورد نیاز یک ماشین را به ما می دهد.

استقرار تسهیلات

چهار نوع استقرار وجود دارد :

1-      استقرار بر اساس محصول

2-      استقرار کارگاهی یا فرآیندی

3-      استقرار تکنولوژی گروهی

4-      استقرار ایستا

 تعیین نوع استقرار

دو تکنیک برای انجام این کار وجود دارد :

1-      P-Qتکنیک  (تنوع – مقدار )

2-     تکنیک  C-Q (هزینه – مقدار)

طراحی جریان مواد

جریان مواد

به مسیر گردش مواد از ابتدای ورود به کارخانه تا خروج از کارخانه را جریان مواد می گوییم.

از نظر فضا های موجود در کارخانه فضا ها به 6 دسته تقسیم می شوند :

سطح زیر زمین، سطح همکف، سطح حرکت محصولات، سطح آزاد، سطح اسکلت فلزی و سطح پشت بام.

 الگوهای عمومی جریان مواد :

مدل های افقی

مدل های عمودی

مدل های افقی مانند مدل خط مستقیم، مدل L شکل، مدل زیگزاگ، مدل U شکل، مدل دایره ای شکل و مدل ترکیبی.

طراحی استقرار :

با استفاده از الگوهای دستی یا کامپیوتری می توان یک طرح استقرار برای ایجاد یا بهبود یک واحد صنعتی به دست آورد.

 بازدید کارشناسی و ارائه گزارش مربوطه

 واریز تعرفه حق الزحمه کارشناسی براساس ضوابط استقرار (به میزان دو برابر هزینه استقرار) به حساب خزانه دولت .

 افتتاح حساب پس اندازی به نام متقاضی به منظور واریز یک در هزار فروش واحد

درخصوص صنایع بزرگ مشمول طرحهای ارزیابی زیست محیطی چنانچه گزارش مذکور مورد تائید سازمان  قرار گرفته باشد در صورت ارائه برنامه پایش همراه با تاکید بر رعایت اصول و استانداردهای زیست محیطی و ارزیابی پیامدها و ارائه تعهد لازم در خصوص ارائه گزارشات لازم مبنی بر رعایت ملاحظات زیست محیطی توسط بازرس متعهد سازمان ، مجوز نهایی صادر خواهد گردید.

“د” ماده 45 وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موراد معین ،در ماده 4 آئین نامه اجرایی این قانون آمده است کارخانجات ، کارگاه های  واحدهای صنعتی و معدنی موظفند یک در هزار فروش تولیدات خود اعم از کالا و خدمات را در هر سال به حساب جداگانه ای واریز واز محل وجوه این حساب هزینه های مربوط به حفاظت محیط زیست و کنترل آلودگیها را طبق مقررات این آئین نامه پرداخت نما مخارج و هزینه هایی که کارخانجات و کارگاهها و واحدهای صنعتی و معدنی در اجرای بند (د) ماده 45 قانون و مقررات این آئین نامه به تشخیص و یا تحت نظر سازمان هزینه مینمایدجزء هزینه های قابل قبول مالیاتی آن منظور خواهد شد .